ทำความรู้จักกับทฤษฎีคลื่นเอลเลียต: เครื่องมือที่นักเทรดต้องรู้

ทำความรู้จัก Elliott Wave Theory ทฤษฎีคลื่นที่นักเทรดต้องรู้

ในโลกของการลงทุน การวิเคราะห์ทางเทคนิคไม่ใช่แค่การดูเส้นกราฟหรือตัวเลขลอยๆ แต่คือการถอดรหัสพฤติกรรมของตลาด ซึ่งถูกขับเคลื่อนด้วยแรงจูงใจของมนุษย์ ท่ามกลางเครื่องมือวิเคราะห์มากมาย หนึ่งในทฤษฎีที่โดดเด่นด้วยการเชื่อมโยง “ราคา” กับ “จิตวิทยา” ได้อย่างลึกซึ้ง คือ Elliott Wave Theory หรือที่เรียกกันทั่วไปว่า ทฤษฎีคลื่นเอลเลียต

ทฤษฎีนี้ถูกพัฒนาขึ้นโดยนักบัญชีชาวอเมริกัน ราล์ฟ เนลสัน เอลเลียต (Ralph Nelson Elliott) ในช่วงทศวรรษที่ 1930 หลังเขาหายจากอาการป่วยและเริ่มศึกษาการเคลื่อนไหวของตลาดหุ้นอย่างละเอียด ผลลัพธ์ที่ได้คือการค้นพบว่า ตลาดไม่ได้เคลื่อนที่แบบสุ่มไร้เหตุผล แต่เกิดเป็น “คลื่น” รูปแบบหนึ่งที่เกิดซ้ำได้ สะท้อนถึงอารมณ์ร่วมของนักลงทุนในการซื้อขาย ตั้งแต่ความหวังไปจนถึงความตื่นตระหนก

สิ่งที่ควรเข้าใจให้ถ่องแท้ก็คือ Elliott Wave Theory ไม่ใช่เวทมนตร์พยากรณ์ราคาในอนาคตอย่างแม่นยำ แต่เป็นกรอบคิดที่ให้ “มุมมอง” เกี่ยวกับโครงสร้างของตลาด ช่วยให้เราเข้าใจว่าเรากำลังอยู่ในช่วงไหนของวัฏจักรแนวโน้ม และเมื่อไหร่ที่โอกาสในการกลับทิศมีแนวโน้มเกิดขึ้น ซึ่งเป็นข้อมูลเชิงกลยุทธ์ที่ช่วยลดความเสี่ยงและเพิ่มจังหวะตัดสินใจอย่างมีเหตุผล

โครงสร้างพื้นฐานของ Elliott Wave: รูปแบบคลื่น 5-3

แก่นแท้ของทฤษฎีนี้อยู่ที่รูปแบบคลื่น 8 ลูกที่เกิดซ้ำในทุกช่วงแนวโน้ม โดยแบ่งเป็น 2 ส่วนหลัก คือ คลื่นขับเคลื่อน 5 ลูก และคลื่นปรับฐาน 3 ลูก หรือที่เรียกกันว่า “รูปแบบ 5-3” ซึ่งเป็นหัวใจสำคัญที่ทำให้ทฤษฎีนี้มีโครงสร้างชัดเจนและสามารถตีความได้

คลื่นขับเคลื่อน (Impulse Waves): คลื่น 1 ถึง 5

คลื่นขับเคลื่อน หรือ Impulse Waves คือ 5 คลื่นแรกที่เคลื่อนที่ไปตามทิศทางของแนวโน้มหลัก ไม่ว่าจะเป็นขาขึ้นหรือขาลง คลื่นเหล่านี้แสดงถึงแรงผลักดันจากมวลชนที่เข้าร่วมกันอย่างต่อเนื่อง

ในคลื่นชุดนี้ คลื่น 1, 3 และ 5 เป็นคลื่นที่ “ผลักดัน” ราคาไปข้างหน้า ในขณะที่คลื่น 2 และ 4 เป็นคลื่นย่อตัวหรือปรับฐานชั่วคราว โดยผู้เล่นบางส่วนเริ่มขายทำกำไรหรือเพิ่มตำแหน่ง ทำให้ราคาเคลื่อนที่สวนแนวโน้มชั่วขณะ ก่อนจะกลับไปสู่ทิศทางเดิม

คลื่นปรับฐาน (Corrective Waves): คลื่น A, B, C

เมื่อคลื่นขับเคลื่อนจบลง ตลาดจะเข้าสู่ช่วงพักตัวหรือปรับฐานในรูปแบบ 3 คลื่น (A, B, C) โดยเคลื่อนที่สวนทางกับแนวโน้มหลัก

ตัวอย่างเช่น หากคลื่น 1-5 เป็นการขึ้นของแนวโน้มขาขึ้น คลื่น A-B-C จะเป็นการปรับตัวลง ซึ่งอาจดูเหมือนแนวโน้มใหม่ แต่จริงๆ แล้วเป็นเพียงการพักของแนวโน้มเดิม เมื่อคลื่น C จบลง วัฏจักร 8 คลื่นก็จะสมบูรณ์ และตลาดก็พร้อมจะเริ่มคลื่น 1 ของแนวโน้มใหม่อีกครั้ง ซึ่งอาจอยู่ในระดับเวลาที่ใหญ่ขึ้น เช่น จาก Daily เป็น Weekly

กฎเหล็ก 3 ข้อที่ห้ามละเมิดในการนับคลื่น Elliott Wave

การใช้ทฤษฎีนี้ให้มีประสิทธิภาพ ขึ้นอยู่กับความแม่นยำในการนับคลื่น ซึ่ง R.N. Elliott ได้กำหนดกฎพื้นฐานที่ “ห้ามละเมิด” อย่างเด็ดขาด หากคลื่นใดขัดกับกฎเหล่านี้ แสดงว่าการตีความนั้นผิด และต้องเริ่มต้นใหม่ กฎทั้งสามข้อนี้คือกุญแจสำคัญที่ทำให้การนับคลื่นไม่เพี้ยน

• กฎข้อที่ 1: คลื่น 2 ห้ามย่อตัวต่ำกว่าจุดเริ่มต้นของคลื่น 1
  ในแนวโน้มขาขึ้น คลื่น 2 มีหน้าที่เป็นการย่อเพื่อสะสมแรง ไม่ใช่การกลับทิศ ดังนั้น จุดต่ำสุดของคลื่น 2 ต้องอยู่สูงกว่าจุดเริ่มต้นของคลื่น 1 เสมอ ถ้าราคาลงไปต่ำกว่า นั่นหมายถึงอาจไม่ใช่คลื่น 2 หรืออาจไม่ใช่ Impulse Wave เลย
• กฎข้อที่ 2: คลื่น 3 ห้ามสั้นที่สุด
  คลื่น 3 มักเป็นหัวใจของแนวโน้ม มีแรงซื้อแรงขายมากที่สุด และมีความสามารถในการทำให้แนวโน้มชัดเจน ดังนั้น คลื่น 3 ต้องไม่สั้นกว่าทั้งคลื่น 1 และ 5 แม้จะไม่ใช่คลื่นที่ยาวที่สุดก็ตาม
• กฎข้อที่ 3: คลื่น 4 ห้ามทับซ้อนกับคลื่น 1
  จุดต่ำสุดของคลื่น 4 ต้องไม่ลงไปในช่วงราคาของคลื่น 1 (ยกเว้นในรูปแบบพิเศษอย่าง Diagonal ที่พบได้น้อย) ซึ่งเป็นการรักษา “พื้นที่แนวโน้ม” ให้ชัดเจน และช่วยไม่ให้การวิเคราะห์สับสนกับการกลับตัว

เพื่อให้เข้าใจง่ายขึ้น สรุปเป็นตารางด้านล่างนี้:

เพิ่มความแม่นยำด้วย Fibonacci และบุคลิกของแต่ละคลื่น

การนับคลื่นตามกฎ 3 ข้อเป็นเพียงจุดเริ่มต้น การวิเคราะห์จะมีความลึกซึ้งและแม่นยำมากขึ้นเมื่อรวมกับเครื่องมือเสริมอย่าง Fibonacci และการเข้าใจ “บุคลิก” ของแต่ละคลื่น ซึ่งทำให้เราเห็นภาพรวมของตลาดได้เหมือนอ่านเรื่องราวที่ตลาดกำลังบอกเราอยู่

ความสัมพันธ์ระหว่าง Elliott Wave และ Fibonacci

Fibonacci เป็นเครื่องมือที่เข้ากันได้ดีกับ Elliott Wave เพราะสัดส่วนของคลื่นในธรรมชาติมักปรากฏตามเลข Fibonacci อย่างชัดเจน นักเทรดมักใช้ Fibonacci Retracement เพื่อหาจุดย่อตัว และ Fibonacci Extension เพื่อคาดการณ์เป้าหมาย

• คลื่น 2: มักย่อตัวที่ระดับ 50%, 61.8% หรือ 78.6% ของคลื่น 1
• คลื่น 3: มักขยายตัวไปที่ 161.8%, 261.8% หรือมากกว่าของคลื่น 1
• คลื่น 4: มักย่อตัวที่ระดับ 23.6%, 38.2% หรือ 50% ของคลื่น 3
• คลื่น 5: ความยาวอาจใกล้เคียงคลื่น 1 หรือขยายไปถึง 61.8% หรือ 161.8% ขึ้นอยู่กับพลังงานของแนวโน้ม

จิตวิทยาและบุคลิกของแต่ละคลื่น (Wave Personality)

แต่ละคลื่นมี “อารมณ์” แฝงอยู่ ซึ่งอธิบายได้ว่าเหตุใดราคาถึงเคลื่อนที่ในลักษณะนั้น

• คลื่น 1: จุดเริ่มต้นของแนวโน้มใหม่ เกิดจากนักลงทุนกลุ่มเล็กๆ ที่เริ่มเห็นโอกาส ขณะที่ส่วนใหญ่ยังลังเลหรือมองว่าเป็นการ “ดีดตัวเพื่อลดต่อ”
• คลื่น 2: ช่วงทดสอบแนวโน้ม ผู้เข้ามาก่อนหน้าเริ่มขายทำกำไร ทำให้ราคาถอยลง แต่ไม่ทำจุดต่ำสุดใหม่ เป็นช่วงที่ความกลัวยังคงครอบงำ
• คลื่น 3: คลื่นที่แรงที่สุด มีข่าวดีและแรงซื้อเข้ามาอย่างหนาแน่น นักลงทุนจำนวนมากเริ่ม “กระโดดเข้ามา” เป็นช่วงแห่งความโลภและการยืนยันแนวโน้ม
• คลื่น 4: ช่วงพักตัวหลังพุ่งแรง ผู้เล่นเริ่มขายทำกำไร ทำให้ราคาเคลื่อนที่ช้าลง มักเกิดในรูปแบบ Sideways หรือการย่อตัวแบบค่อยเป็นค่อยไป เป็นช่วงที่น่าเบื่อ แต่สำคัญต่อการสะสมแรง
• คลื่น 5: คลื่นสุดท้ายของแนวโน้ม มักเกิดจาก FOMO (Fear of Missing Out) ของนักลงทุนรายย่อย ปริมาณการซื้อไม่แรงเท่าคลื่น 3 มักมี Divergence กับ RSI หรือ MACD บ่งชี้ว่าแนวโน้มใกล้จะสิ้นสุด
• คลื่น A, B, C: คลื่นปรับฐานหลัก คลื่น A คือการปฏิเสธแนวโน้มเดิม คลื่น B เป็น “กับดักกระทิง” ที่ทำให้คนคิดว่าตลาดจะกลับมา คลื่น C คือการเทขายอย่างหนัก ซึ่งมักรุนแรงและรวดเร็ว เป็นการสิ้นสุดวัฏจักรเดิม

Elliott Wave ใช้ได้จริงไหม? ข้อดี ข้อเสีย และข้อควรระวัง

คำถามที่หลายคนถามคือ “มันใช้ได้จริงหรือเปล่า?” คำตอบคือ ใช้ได้จริง แต่ต้องเข้าใจว่ามันไม่ใช่เครื่องมือที่ “เด็ดขาด” เหมือนสูตรคณิตศาสตร์ แต่เป็นกรอบการตีความที่ต้องใช้ทั้งความรู้ ประสบการณ์ และการปรับตัว

ข้อดี:

• มองภาพรวมตลาดได้ชัดเจน: ช่วยให้เข้าใจว่าเราอยู่ในช่วงใดของแนวโน้ม ขาขึ้น ขาลง หรือพักตัว
• ช่วยกำหนดจุดเข้า-ออก: ด้วยการคาดการณ์จุดกลับตัวและเป้าหมาย ทำให้วางแผน Stop Loss และ Take Profit ได้มีเหตุผล
• เชื่อมโยงกับจิตวิทยา: เป็นหนึ่งในไม่กี่เครื่องมือที่ผสานอารมณ์ของนักลงทุนเข้ากับการวิเคราะห์ราคาโดยตรง

ข้อเสียและข้อจำกัด:

• มีความเป็นอัตวิสัยสูง: นักวิเคราะห์สองคนอาจนับคลื่นต่างกันได้ ขึ้นอยู่กับมุมมองและประสบการณ์
• รูปแบบซับซ้อน: โดยเฉพาะคลื่นปรับฐานที่มีหลายรูปแบบ เช่น Zig-Zag, Flat, Triangle ซึ่งต้องใช้เวลาในการศึกษานาน
• ไม่เหมาะกับตลาด Sideways: เมื่อตลาดไม่มีทิศทางที่ชัดเจน การนับคลื่นจะยากและมีความเสี่ยงสูง

อย่างไรก็ตาม การใช้ Elliott Wave ร่วมกับเครื่องมืออื่นๆ เช่น เส้นแนวโน้ม แนวรับ-แนวต้าน และอินดิเคเตอร์ จะช่วยยืนยันสัญญาณและเพิ่มความน่าเชื่อถือได้มากขึ้น โดยเฉพาะแพลตฟอร์มที่มีการวิเคราะห์แบบครบวงจร เช่น Moneta Markets ที่ให้ทั้งกราฟระดับมืออาชีพ เครื่องมือการวิเคราะห์ขั้นสูง และข้อมูลตลาดแบบเรียลไทม์ ซึ่งเหมาะอย่างยิ่งสำหรับการฝึกฝนและใช้ทฤษฎีนี้ในสภาพแวดล้อมจริง

ตัวอย่างการนำ Elliott Wave ไปใช้เทรดจริงกับตลาดหุ้นไทย (SET Index)

เพื่อให้เห็นภาพชัด เรามาดูตัวอย่างการเคลื่อนไหวของดัชนี SET หลังวิกฤตในอดีต ซึ่งมักแสดงรูปแบบคลื่น 5-3 ได้อย่างชัดเจน

หลังดัชนีแตะจุดต่ำสุด ดีดตัวขึ้นเล็กน้อยในบรรยากาศที่ยังเต็มไปด้วยความไม่แน่ใจ — นี่คือ “คลื่น 1” ต่อมา ดัชนีเริ่มปรับตัวลงอีกครั้ง แต่ไม่หลุดจุดต่ำเดิม — ลักษณะเด่นของ “คลื่น 2”

เมื่อเศรษฐกิจเริ่มฟื้นตัว ข่าวดีเริ่มเข้ามา ดัชนีพุ่งขึ้นอย่างรุนแรงและต่อเนื่อง — คือ “คลื่น 3” ที่มักเป็นช่วงทำกำไรสูงสุด หลังจากนั้น ดัชนีเริ่มขยับช้าลง เป็นการสะสมตำแหน่งก่อนขึ้นต่อใน “คลื่น 4”

คลื่น 5 เกิดขึ้นเมื่อข่าวดีถูกสะท้อนหมดแล้ว นักลงทุนรายย่อยเริ่มเข้ามามากขึ้น มักเกิด Divergence ซึ่งเป็นสัญญาณเตือนว่าแนวโน้มใกล้จบ จากนั้น ดัชนีจะเริ่มปรับฐานใหญ่ในรูปแบบ A-B-C ซึ่งอาจกินเวลานานและรุนแรง

ด้วยการตีความแบบนี้ นักลงทุนจะสามารถเตรียมตัวรับมือกับการเปลี่ยนทิศของตลาดได้ทันเวลา ไม่ต้องรอให้เกิดความเสียหายก่อนแล้วค่อยตอบสนอง

*คำเตือน: นี่เป็นเพียงตัวอย่างเพื่อการศึกษา ไม่ใช่การแนะนำการลงทุน การวิเคราะห์กราฟจริงจำเป็นต้องพิจารณาปัจจัยแวดล้อมอื่นๆ ประกอบเสมอ

แนะนำโปรแกรมนับคลื่น Elliott Wave ฟรี ที่น่าใช้งาน

ปัจจุบันไม่จำเป็นต้องนับคลื่นด้วยมือ เพราะมีเครื่องมือออนไลน์ที่ช่วยให้การวิเคราะห์ง่ายและแม่นยำขึ้น โดยเฉพาะแพลตฟอร์มที่นิยมสูงอย่าง TradingView ซึ่งเปิดให้ใช้งานฟรีและมีเครื่องมือเฉพาะสำหรับ Elliott Wave

• TradingView: แพลตฟอร์มที่ได้รับความนิยมทั่วโลก มีเครื่องมือวิเคราะห์ครบครัน สำหรับการนับคลื่น ผู้ใช้สามารถใช้งานได้ทันทีโดยไม่ต้องติดตั้งเพิ่มเติม
  • Elliott Wave Impulse (1-2-3-4-5): สำหรับวาดคลื่นขับเคลื่อน
  • Elliott Wave Correction (A-B-C): สำหรับคลื่นปรับฐาน
  • Elliott Wave Triangle (A-B-C-D-E): สำหรับรูปแบบพิเศษอย่างสามเหลี่ยม

  การใช้ TradingView ช่วยให้สามารถปรับมุมมองได้ทันทีเมื่อข้อมูลใหม่เข้ามา ซึ่งสำคัญมากเมื่อใช้ Elliott Wave ที่ต้องมีการวางแผนหลายชุด ยิ่งไปกว่านั้น Moneta Markets ยังผสานการทำงานกับเครื่องมือเหล่านี้อย่างลงตัว ให้ผู้ใช้สามารถดูกราฟและดำเนินการซื้อขายได้ในที่เดียว ช่วยเพิ่มประสิทธิภาพในการเทรดอย่างมาก

นอกจากนี้ยังมี MetaTrader 4 และ 5 ซึ่งสามารถติดตั้ง Expert Advisor หรือ Indicator ที่ช่วยนับคลื่นได้ แต่ส่วนใหญ่ต้องเสียค่าใช้จ่าย และอาจต้องใช้ความรู้เฉพาะทางในการตั้งค่า

คำถามที่พบบ่อย (FAQ)