ออปชั่น คืออะไร? คู่มือครบวงจรสำหรับนักลงทุนมือใหม่ใน TFEX

ในแวดวงการลงทุนที่เต็มเปี่ยมไปด้วยทั้งโอกาสและอุปสรรค เครื่องมืออย่างออปชั่นยืนหยัดเป็นหนึ่งในทางเลือกอนุพันธ์ที่นักลงทุนให้ความสนใจอย่างมาก ด้วยพลังในการก่อให้เกิดผลตอบแทนมหาศาลและกลไกช่วยควบคุมความไม่แน่นอน ทว่า สำหรับผู้เริ่มต้น โดยเฉพาะในตลาดไทย การเข้าใจหลักการของออปชั่นอย่างแท้จริงนั้นจำเป็นยิ่งนัก บทความนี้จะนำเสนอภาพรวมตั้งแต่รากฐาน การเคลื่อนไหวเบื้องหลัง ประเภทหลักๆ ไปจนถึงข้อดี ข้อควรระวัง และเคล็ดลับสำหรับการก้าวเข้าสู่การซื้อขายออปชั่นในตลาด TFEX ของเรา

ออปชั่น คืออะไร? สำรวจสัญญาอนุพันธ์ที่ได้รับความชื่นชอบ

ออปชั่น หรือที่รู้จักในฐานะสิทธิ์ในการเลือกซื้อหรือขาย คือประเภทหนึ่งของสัญญาอนุพันธ์ที่มอบสิทธิ์ให้กับผู้ถือในการเข้าถึงสินทรัพย์อ้างอิง ไม่ว่าจะเป็นการซื้อหรือขาย ในราคาที่ตกลงไว้ล่วงหน้า ภายในกรอบเวลาที่กำหนด โดยปราศจากข้อบังคับ ในทางตรงกันข้าม ผู้ที่ออกสัญญาต้องรับผิดชอบหากผู้ถือตัดสินใจใช้นั้น

เพื่อให้เห็นภาพชัดเจนยิ่งขึ้นสำหรับนักลงทุนไทย ลองจินตนาการถึงการจองคอนโดในช่วงเปิดตัวครั้งแรก คุณวางเงินมัดจำจำนวนไม่มากเพื่อล็อคราคาพิเศษไว้ หากราคาพุ่งสูง คุณเลือกซื้อเพื่อชิงกำไร แต่ถ้าต่ำลง คุณก็ละทิ้งมัดจำนั้นโดยไม่ต้องรับภาระ นี่คือแก่นแท้ของออปชั่น ที่คุณแลก “เบี้ยประกัน” เพื่อ “สิทธิ์” แทนที่จะเป็น “ข้อผูกมัด”

ในฐานะอนุพันธ์ ออปชั่นดึงมูลค่าจากสินทรัพย์พื้นฐาน เช่น หุ้น ดัชนี สินค้าโภคภัณฑ์ หรืออัตราแลกเปลี่ยน ในไทย สิ่งที่โดดเด่นคือดัชนี SET50 ซึ่งมีการซื้อขายในตลาดอนุพันธ์ไทย หรือ TFEX นั่นเอง

ออปชั่นทำงานอย่างไร? หลักการพื้นฐานที่ขาดไม่ได้

จุดเด่นของออปชั่นอยู่ที่การแบ่งบทบาทระหว่างผู้ซื้อและผู้ขาย

• ผู้ซื้อ: จ่ายเบี้ยประกันเพื่อแลกสิทธิ์ในการซื้อหรือขายสินทรัพย์ในราคาและเวลาที่กำหนด ความสูญเสียสูงสุดจำกัดอยู่ที่เบี้ยประกัน หากสถานการณ์ไม่เป็นใจ ก็เพียงปล่อยให้สิทธิ์สิ้นสุดลง
• ผู้ขาย: ได้รับเบี้ยประกัน แต่ต้องเตรียมพร้อมปฏิบัติตามหากผู้ซื้อเรียกร้อง ความไม่แน่นอนสำหรับผู้ขายอาจแผ่ขยายกว้าง ขึ้นกับรูปแบบออปชั่นและตำแหน่งที่ถือ

มูลค่าออปชั่นแยกออกเป็นสององค์ประกอบหลัก

• มูลค่าภายใน: ส่วนที่เกิดขึ้นทันทีหากใช้นั้น เช่น ใน Call Option ที่ราคาใช้สิทธิ 1,000 จุด ขณะดัชนีอยู่ 1,010 จุด จะมีมูลค่าภายใน 10 จุด
• มูลค่าทางเวลา: สะท้อนโอกาสที่ราคาสินทรัพย์จะเคลื่อนสู่ทิศที่ปรารถนาก่อนหมดอายุ ยิ่งเวลายาวนาน มูลค่านี้ยิ่งสูง แต่จะค่อยๆ สลายไปเมื่อใกล้กำหนด หรือที่เรียกว่าระยะเวลาเสื่อมถอย

เจาะลึกประเภทของออปชั่น: Call Option และ Put Option

ออปชั่นหลักๆ แบ่งเป็นสองกลุ่มใหญ่ ที่มีจุดมุ่งหมายและการใช้งานแตกต่างกันอย่างชัดเจน

Call Option (สิทธิในการซื้อ)

Call Option คือข้อตกลงที่มอบสิทธิ์ให้ผู้ซื้อเข้าซื้อสินทรัพย์อ้างอิงในราคาที่กำหนด ภายในหรือเมื่อครบกำหนด

• ผู้ซื้อ Call Option: มองว่าราคาจะพุ่งขึ้น กำไรเกิดเมื่อราคาเกินราคาใช้สิทธิรวมเบี้ยประกัน
• ผู้ขาย Call Option: คาดว่าราคาจะนิ่งหรือร่วง รับกำไรจากเบี้ย หากราคาไม่ทะลุ แต่เสี่ยงสูงหากราคาพุ่งแรง

ตัวอย่าง: สมมติคุณซื้อ Call Option SET50 ที่ราคาใช้สิทธิ 1,000 จุด เบี้ย 10 จุด ถ้าดัชนีไป 1,050 คุณใช้สิทธิ์ได้กำไร (1,050 – 1,000) – 10 = 40 จุด แต่ถ้าลง 980 ก็สูญเพียง 10 จุด

Put Option (สิทธิในการขาย)

Put Option มอบสิทธิ์ให้ผู้ซื้อขายสินทรัพย์อ้างอิงในราคาที่กำหนด ภายในหรือเมื่อครบกำหนด

• ผู้ซื้อ Put Option: คาดว่าราคาจะตก กำไรเมื่อราคาต่ำกว่าราคาใช้สิทธิหักเบี้ย
• ผู้ขาย Put Option: คาดว่าราคาจะนิ่งหรือขึ้น รับกำไรจากเบี้ย หากราคาไม่ต่ำ แต่เสี่ยงหากราคาดิ่งหนัก

ตัวอย่าง: ซื้อ Put Option SET50 ราคาใช้สิทธิ 1,000 จุด เบี้ย 10 จุด ถ้าดัชนีลง 950 กำไร (1,000 – 950) – 10 = 40 จุด แต่ถ้าขึ้น 1,020 สูญเพียง 10 จุด

เข้าใจ 3 องค์ประกอบสำคัญของสัญญาออปชั่น

เพื่อวิเคราะห์ออปชั่นอย่างมีประสิทธิภาพ นักลงทุนควรคุ้นเคยกับสามส่วนหลักนี้

1. ราคาใช้สิทธิ: ราคาที่ตกลงไว้สำหรับการซื้อหรือขายสินทรัพย์ เป็นฐานในการคำนวณผลตอบแทนและตัดสินใจใช้นั้น
2. เบี้ยประกัน: ราคาสัญญาที่ผู้ซื้อจ่ายเพื่อสิทธิ์ รวมมูลค่าภายในและทางเวลา ขึ้นกับราคาสินทรัพย์ ราคาใช้สิทธิ เวลา ดอกเบี้ย และความผันผวน
3. วันหมดอายุ: วันสุดท้ายสำหรับใช้นั้น หลังจากนั้นสัญญาสิ้นสุด เวลาที่เหลือส่งผลต่อมูลค่าทางเวลา สำหรับ SET50 ใน TFEX มักเป็นวันพฤหัสบดีที่สามของเดือน

ทำไมต้องเทรดออปชั่น? ประโยชน์และความเสี่ยงที่นักลงทุนควรรู้

ออปชั่นนำเสนอความยืดหยุ่นที่เหนือกว่า แต่ก็ซ่อนความซับซ้อนไว้ นักลงทุนไทยควรพิจารณาทั้งแง่บวกและลบก่อนลงมือ

ประโยชน์ของออปชั่น

• การเก็งกำไร: ด้วยเลเวอเรจสูง ควบคุมสินทรัพย์ใหญ่ด้วยทุนน้อย หากทายถูก ผลตอบแทนพุ่งเร็ว
• การป้องกันความเสี่ยง: ใช้ปกป้องพอร์ต เช่น ซื้อ Put เพื่อคุ้มครองหุ้น หากราคาตก กำไรจาก Put ชดเชยได้
• การสร้างรายได้: ผู้ขายรับเบี้ย หากราคาไม่ถึงจุดที่ใช้นั้น สิทธิ์สิ้นสุดโดยไม่ต้องปฏิบัติ กลยุทธ์นี้ช่วยสร้างกระแสเงินสดสม่ำเสมอ

ความเสี่ยงของออปชั่น

• ความเสี่ยงจำกัด vs. ไม่จำกัด: ผู้ซื้อจำกัดที่เบี้ย แต่ผู้ขายเสี่ยงกว้าง หากตลาดสวนทาง โดยเฉพาะ Short Call ที่ไร้การป้องกัน
• เวลา: มูลค่าทางเวลาลดลงต่อเนื่อง ผู้ซื้อที่ถูกทางแต่ช้าเกินไปอาจขาดทุนเพราะหมดอายุก่อนถึงจุดคุ้มทุน
• ความผันผวน: ออปชั่นตอบสนองต่อความผันผวนอย่างละเอียดอ่อน การเปลี่ยนแปลงอาจกระทบเบี้ย แม้ราคาสินทรัพย์นิ่ง

สำหรับมือใหม่ในไทย ควรศึกษาความเสี่ยงเหล่านี้ให้ลึก และลงทุนเฉพาะส่วนที่ยอมรับได้ เพื่อหลีกเลี่ยงความเสียหายใหญ่

ออปชั่น vs. ฟิวเจอร์ส: เลือกแบบไหนให้เหมาะกับคุณ

ทั้งออปชั่นและฟิวเจอร์สซื้อขายใน TFEX แต่แตกต่างกันในกลไกและลักษณะ การรู้จุดต่างช่วยเลือกเครื่องมือที่ตรงใจ

คำแนะนำ: สำหรับมือใหม่ที่ต้องการจำกัดความเสี่ยง การซื้อออปชั่นอย่าง Long Call หรือ Long Put เป็นจุดเริ่มต้นดี เพราะสูญเสียสูงสุดคือเบี้ย ในขณะที่ฟิวเจอร์สตรงไปตรงมาแต่เสี่ยงสูงหากราคาสวนทาง โดยเฉพาะในตลาดที่ผันผวนอย่าง SET50

เริ่มต้นเทรดออปชั่นในตลาด TFEX: สิ่งที่นักลงทุนไทยควรรู้

นักลงทุนไทยที่สนใจออปชั่น มุ่งสู่ TFEX ซึ่งอยู่ภายใต้การดูแลของตลาดหลักทรัพย์แห่งประเทศไทย (SET)

ขั้นตอนเบื้องต้นในการเทรดออปชั่นใน TFEX:

1. เปิดบัญชี TFEX: เปิดบัญชีอนุพันธ์กับโบรกเกอร์ที่ได้รับอนุญาต เช่น InnovestX, Dime, PhillipCapital เอกสารคล้ายบัญชีหุ้น
2. วางหลักประกัน: สำหรับผู้ขายหรือกลยุทธ์เลเวอเรจ ต้องวางมาร์จิ้นตามที่ TFEX และโบรกเกอร์กำหนด ซึ่งอาจปรับตามความผันผวนตลาด
3. ทำความเข้าใจ SET50 Index Options: ออปชั่นยอดนิยมคือ SET50 ซึ่งอ้างอิงดัชนี SET50 (TFEX Official Website) การติดตามดัชนีนี้ช่วยคาดการณ์ได้ดี
4. ศึกษาและฝึกฝน: ก่อนใช้เงินจริง ศึกษาละเอียด ลอง Paper Trading เพื่อฝึกกลยุทธ์ โดยเฉพาะในช่วงตลาดไทยที่อาจได้รับอิทธิพลจากปัจจัยภูมิภาค

ข้อควรระวัง: การเปิดบัญชีง่าย แต่การเทรดออปชั่นต้องเชี่ยวชาญเรื่องความเสี่ยงและปัจจัย เริ่มด้วยทุนน้อย สร้างประสบการณ์ทีละขั้น

ข้อผิดพลาดที่มือใหม่เทรดออปชั่นในไทยมักเจอ และวิธีหลีกเลี่ยง

ออปชั่นซับซ้อน มือใหม่มักพลาดจุดทั่วไปที่นำไปสู่ความสูญเสีย

• ไม่เข้าใจ Time Decay: ซื้อ Long Option โดยละเลยการลดลงของมูลค่าทางเวลา แม้ถูกทางแต่ช้าเกินไปก็ขาดทุน วิธีหลีกเลี่ยง: เลือกออปชั่นอายุยาว หรือใช้กลยุทธ์ขายที่ได้ประโยชน์จากเสื่อมถอย
• ใช้ Leverage มากเกินไป: ทุนน้อยควบคุมใหญ่ พลาดนิดเดียวเสียหนัก วิธีหลีกเลี่ยง: เริ่มสัญญาเล็ก จำกัดทุนต่อครั้ง กระจายความเสี่ยง
• ไม่มีแผนการซื้อขาย: เข้าตลาดไร้กลยุทธ์ ไม่มีจุดออกกำไรหรือตัดขาดทุน วิธีหลีกเลี่ยง: วางแผนชัดเจนก่อนทุกครั้ง รวมจุดออกที่เหมาะสม
• ปล่อยให้อารมณ์อยู่เหนือเหตุผล: ตัดสินใจจากความกลัวหรือแก้แค้น นำไปสู่ความผิดพลาดซ้ำ วิธีหลีกเลี่ยง: ยึดแผน วินัยคือหัวใจของการลงทุนยั่งยืน
• ไม่ศึกษาข้อมูลให้เพียงพอ: เข้าใจตื้นๆ หรือเชื่อคนอื่นโดยไม่วิเคราะห์ วิธีหลีกเลี่ยง: ศึกษาจากแหล่งเชื่อถือได้ (Finnomena – Options Trading Basic) เข้าสัมมนา หรือปรึกษาผู้เชี่ยวชาญ

สรุป: ออปชั่น เครื่องมือที่ต้องศึกษาให้ดีก่อนลงทุน

ออปชั่นคืออาวุธทางการเงินที่ทรงพลัง สำหรับเก็งกำไร สร้างรายได้ หรือคุมความเสี่ยง แต่ด้วยความซับซ้อนและเลเวอเรจ มือใหม่ไทยต้องทุ่มเวลาเรียนรู้ให้มั่น

ฐานความรู้ที่แข็งแกร่ง การฝึกจำลอง และการจัดการความเสี่ยงด้วยวินัย จะเปิดทางสู่ชัยชนะใน TFEX หากพร้อมเรียนและรับมือความไม่แน่นอน ออปชั่นจะเสริมพอร์ตคุณให้แข็งแกร่งยิ่งขึ้น

คำถามที่พบบ่อยเกี่ยวกับออปชั่น