VIX Index คืออะไร? 5 เหตุผลที่ดัชนีความผันผวนนี้สำคัญต่อนักลงทุนไทย

VIX Index คืออะไร? ทำไมจึงถูกเรียกว่า “ดัชนีความกลัว”

ในแวดวงการลงทุนที่เต็มไปด้วยความไม่แน่นอนและการเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็ว ดัชนีที่ชื่อว่า VIX Index ได้กลายเป็นตัวช่วยสำคัญสำหรับนักลงทุนทั่วโลกในการชั่งน้ำหนักสถานการณ์ตลาด โดยเฉพาะช่วงที่ตลาดหุ้นกำลังเผชิญแรงกดดัน มันมักถูกพูดถึงในฐานะ “ดัชนีความกลัว” ซึ่งช่วยสะท้อนมุมมองของนักลงทุนต่อระดับความไม่แน่นอนที่อาจเกิดขึ้นในอนาคต

สิ่งที่น่าสนใจคือ VIX Index ไม่ได้มองย้อนไปที่ความผันผวนที่เคยเกิดขึ้นแล้ว แต่เน้นไปที่ความคาดหมายในอีก 30 วันข้างหน้า โดยอาศัยข้อมูลจากราคาออปชันของดัชนี S&P 500 ซึ่งเป็นสัญลักษณ์ของตลาดหุ้นอเมริกา การทำความรู้จักกับดัชนีนี้จึงกลายเป็นเรื่องพื้นฐานสำหรับนักลงทุน โดยเฉพาะนักลงทุนไทยที่อยากรับมือกับความผันผวนของตลาดได้ดีขึ้น

หากดูจากพฤติกรรมทั่วไป เมื่อตัวเลข VIX ดีดตัวขึ้นแรง มันมักบอกใบ้ว่านักลงทุนกำลังกังวลกับความไม่แน่นอนที่รออยู่ข้างหน้า ซึ่งมักมาพร้อมกับความตึงเครียดในตลาด นี่แหละที่ทำให้มันได้ฉายาว่า “ดัชนีความกลัว” เพราะมันจับภาพความรู้สึกตื่นตระหนกหรือความระมัดระวังที่แผ่กระจายไปทั่วหมู่นักลงทุน

การติดตาม VIX Index อย่างใกล้ชิดไม่เพียงช่วยให้นักลงทุนมองเห็นภาพรวมของความเสี่ยงในตลาดโลก แต่ยังเอาไว้ใช้ปรับแผนการลงทุนและจัดการความผันผวนในพอร์ตของตัวเองได้อย่างมีประสิทธิภาพ

ต้นกำเนิดและหลักการคำนวณของ VIX Index

VIX Index มีที่มาจากอะไร? (The Origin of VIX)

เรื่องราวของ VIX Index เริ่มต้นมาตั้งแต่ปี 1993 เมื่อ Chicago Board Options Exchange หรือ CBOE ซึ่งเป็นตลาดออปชันชั้นนำของโลก ได้เปิดตัวดัชนีนี้ขึ้นมาเพื่อติดตามความผันผวนโดยนัยของตลาดหุ้นสหรัฐฯ

ในช่วงแรกๆ การคำนวณ VIX อาศัยราคาออปชันจากดัชนี S&P 100 แต่ต่อมาในปี 2003 มีการอัปเดตครั้งใหญ่ โดยหันมาใช้ดัชนี S&P 500 Index ซึ่งครอบคลุมบริษัทใหญ่ 500 แห่งในสหรัฐฯ ทำให้มันเป็นตัวแทนตลาดหุ้นอเมริกาที่สมบูรณ์ยิ่งขึ้น

การปรับปรุงนี้ช่วยยกระดับความน่าเชื่อถือของ VIX ให้สูงขึ้น เพราะ S&P 500 ถือเป็นเกณฑ์มาตรฐานสำหรับวัดสุขภาพตลาดหลักทรัพย์สหรัฐฯ ดังนั้น การเปลี่ยนแปลงของ VIX จึงช่วยให้เห็นมุมมองของนักลงทุนต่อตลาดหุ้นยักษ์ใหญ่นี้ได้ชัดเจน

ทุกวันนี้ VIX ได้รับการยอมรับเป็นมาตรฐานสากลสำหรับประเมินความผันผวนที่คาดว่าจะเกิด และกลายเป็นเครื่องมือหลักสำหรับนักลงทุนกับนักวิเคราะห์การเงินทั่วโลก

VIX คำนวณอย่างไร? เข้าใจ Implied Volatility (ความผันผวนโดยนัย)

การหาค่า VIX อาจดูซับซ้อน แต่ถ้าลองมองหลักการสำคัญ มันก็เข้าใจได้ไม่ยาก VIX ไม่ได้เอาเอาความผันผวนในอดีตมาคำนวณ แต่ไปวัด “ความผันผวนโดยนัย” ซึ่งคือระดับที่ตลาดคาดว่าจะเกิดในอนาคต

ตัวเลขนี้มาจากราคาของออปชันทั้งประเภท Put Option สำหรับขายและ Call Option สำหรับซื้อ ในดัชนี S&P 500 ที่จะหมดอายุใน 30 วัน ถ้านักลงทุนแห่ซื้อ Put เพื่อป้องกันความเสี่ยงหรือ Call เพื่อเก็งกำไรท่ามกลางความผันผวน ราคาออปชันเหล่านั้นก็จะพุ่ง ส่งผลให้ VIX สูงตาม

สูตรคำนวณ VIX จะถ่วงน้ำหนักราคาออปชันจาก strike price และวันหมดอายุที่ต่างกัน เพื่อหาค่าเฉลี่ยของความผันผวนโดยนัยใน 30 วันข้างหน้า สำหรับรายละเอียดเพิ่มเติม Investopedia ได้อธิบายถึงวิธีการคำนวณ VIX อย่างละเอียด ซึ่งแสดงให้เห็นว่ามันมาจากการประมวลผลข้อมูลราคาออปชันจำนวนมหาศาล

สรุปแล้ว VIX เหมือนกระจกที่สะท้อนมุมมองรวมของตลาดต่อความผันผวนที่จะมาถึง ไม่ใช่แค่เหตุการณ์ที่ผ่านมา

การตีความค่า VIX: สูง-ต่ำ บอกอะไรกับนักลงทุน?

การอ่านค่าของ VIX ถือเป็นกุญแจสำคัญที่จะช่วยให้นักลงทุนใช้ประโยชน์จากดัชนีนี้ได้เต็มที่ โดยทั่วไป ค่า VIX สามารถแบ่งระดับเพื่อบอกสถานการณ์ตลาดและความรู้สึกของนักลงทุนได้ดังนี้

• VIX ต่ำกว่า 20: สะท้อนว่าตลาดกำลังสงบเสงี่ยม นักลงทุนมั่นใจและคาดว่าความผันผวนจะอยู่ในเกณฑ์ต่ำ ทำให้ทุกคนรู้สึกผ่อนคลายกับสภาพตลาด
• VIX ระหว่าง 20-30: ชี้ถึงความไม่แน่นอนที่กำลังก่อตัว นักลงทุนเริ่มกังวลและเตรียมรับมือกับความผันผวนที่อาจเพิ่มขึ้นในเร็ววัน
• VIX สูงกว่า 30: เป็นเครื่องเตือนว่าตลาดกำลังเต็มไปด้วยความกลัวและความตื่นตระหนก นักลงทุนคาดหวังความผันผวนรุนแรง ซึ่งมักเกิดในช่วงตลาดหุ้นร่วงหนักหรือวิกฤตใหญ่

ถ้าค่า VIX พุ่งขึ้นอย่างกะทันหันและยาวนาน มันบ่งบอกว่านักลงทุนกำลังเผชิญความไม่แน่นอนหนักหน่วง และมีกลัวว่าตลาดจะทรุดตัวรุนแรง แต่ถ้ามันลดลง แสดงว่าความกังวลคลายตัวและความมั่นใจกำลังกลับมา

ถึงอย่างนั้น การตีความ VIX ก็ควรพิจารณาควบคู่กับปัจจัยอื่นๆ ด้วย เพราะมันเป็นแค่เครื่องมือที่ช่วยจับชีพจรตลาดในขณะนั้นเท่านั้น

VIX Index กับความสัมพันธ์ของตลาดหุ้น: เคลื่อนไหวสวนทางจริงหรือ?

ส่วนใหญ่แล้ว VIX Index ชอบเคลื่อนไหวตรงข้ามกับตลาดหุ้นหลักๆ โดยเฉพาะดัชนี S&P 500 ที่เป็นฐานในการคำนวณ ความสัมพันธ์แบบนี้เป็นสิ่งที่นักลงทุนเห็นบ่อยๆ ในโลกการเงิน

ในช่วงที่ตลาดหุ้นกำลังไปได้สวยโดยไม่มีเซอร์ไพรส์ ค่า VIX มักนิ่งๆ ในระดับต่ำ แสดงถึงความเชื่อมั่นสูงและความผันผวนที่คาดว่าจะต่ำ แต่พอตลาดหุ้นเจอแรงขายหนัก หรือมีเหตุการณ์ไม่คาดฝันที่สร้างความไม่แน่นอน เช่น วิกฤตการเงินหรือข่าวเศรษฐกิจร้ายแรง VIX ก็จะทะยานขึ้นทันที

ยกตัวอย่างชัดๆ อย่างวิกฤตการเงินปี 2008 หรือการระบาดโควิด-19 ในปี 2020 ที่ S&P 500 ร่วงกระหน่ำ ในขณะที่ VIX พุ่งแตะจุดสูงสุดใหม่ สะท้อนความตื่นตระหนกที่แผ่ซ่านไปทั่วตลาด สำหรับข้อมูลเรียลไทม์ Bloomberg Markets มีข้อมูล VIX Real-time ที่แสดงให้เห็นการเคลื่อนไหวของดัชนีนี้ และความเชื่อมโยงกับตลาดหุ้น

ด้วยความสัมพันธ์สวนทางนี้ VIX จึงกลายเป็นตัววัดความเชื่อมั่นและความเสี่ยงที่ทรงพลัง นักลงทุนมักมองมันเป็นบารอมิเตอร์ที่ช่วยเช็คอุณหภูมิตลาดเพื่อตัดสินใจ

VIX Index เครื่องมือสำคัญสำหรับนักลงทุนไทย

VIX Index มีผลกับตลาดหุ้นไทยอย่างไร?

ถึงแม้ VIX Index จะยึดติดกับ S&P 500 ของสหรัฐฯ แต่ดัชนีนี้ก็ยังส่งผลต่อตลาดหุ้นไทยหรือ SET Index และ SET50 อย่างชัดเจน เพราะตลาดการเงินทั่วโลกเชื่อมโยงกันอย่างแนบแน่น

เมื่อเกิดความผันผวนในตลาดโลก ไม่ว่าจะจากวิกฤตเศรษฐกิจ นโยบายธนาคารกลางสหรัฐฯ หรือความขัดแย้งทางการเมือง ค่า VIX มักพุ่งขึ้น ความกังวลที่แผ่กระจายนี้ย่อมกระทบจิตวิทยานักลงทุนและกระแสเงินทุนในตลาดเกิดใหม่ รวมถึงไทยด้วย

นักลงทุนไทยสามารถนำ VIX มาใช้เป็นสัญญาณเตือนความเชื่อมั่นและความเสี่ยงจากตลาดโลก เพื่อประเมินผลกระทบต่อพอร์ตลงทุนในประเทศ ถ้า VIX สูง นักลงทุนควรระวังตัวมากขึ้นในการเล่นหุ้นไทย เพราะตลาดอาจสั่นคลอนตาม หรือเจอแรงขายจากต่างชาติที่อยากลดความเสี่ยง

การรับรู้ถึงความเชื่อมโยงนี้จะช่วยให้นักลงทุนไทยเตรียมตัวและปรับแผนให้เข้ากับสถานการณ์ที่พลิกผันได้ดี

การใช้ VIX ในการตัดสินใจลงทุนและบริหารความเสี่ยง (สำหรับนักลงทุนไทย)

นักลงทุนไทยสามารถนำ VIX Index มาใช้ในหลายรูปแบบเพื่อช่วยตัดสินใจลงทุนและจัดการความเสี่ยง

1. จังหวะเข้าซื้อ/ขาย: ถ้า VIX พุ่งสูงสุดขีด อาจเป็นช่วงที่ตลาดกำลังตื่นตะลึง ซึ่งบางทีก็เป็นโอกาสซื้อสินทรัพย์ดีๆ ในราคาถูก ถ้ามั่นใจว่าตลาดจะฟื้นในระยะยาว แต่ถ้า VIX ต่ำเกินและตลาดร้อนระอุ ก็ควรระวังไม่รีบเข้า
2. การปรับพอร์ต: ถ้า VIX เริ่มขยับขึ้นต่อเนื่อง อาจลองลดสัดส่วนหุ้นเสี่ยงสูงในพอร์ตลงทุน หรือเพิ่มสินทรัพย์ปลอดภัยเพื่อคุมความเสี่ยงโดยรวม
3. การป้องกันความเสี่ยง (Hedging): แม้ผลิตภัณฑ์อย่าง VIX Futures หรือ VIX Options อาจยังไม่ค่อยเข้าถึงสำหรับนักลงทุนรายย่อยในไทย แต่แนวคิด hedging สามารถปรับใช้ได้ เช่น เลือกกองทุนที่ป้องกันความเสี่ยง หรือกระจายไปยังสินทรัพย์อื่นเมื่อ VIX สูง
4. เสริมการวิเคราะห์: VIX ควรเป็นเครื่องมือช่วย ไม่ใช่หลักเดียว ต้องรวมกับปัจจัยพื้นฐาน ข้อมูลเทคนิค และข่าวสารเพื่อภาพรวมที่ชัดเจน

การใช้ VIX แบบนี้จะช่วยให้นักลงทุนเข้าใจตลาดลึกซึ้งขึ้น และวางกลยุทธ์การลงทุนได้อย่างรอบคอบ

VIX Index กับสินทรัพย์อื่นๆ: ทองคำ, คริปโตเคอร์เรนซี และอื่นๆ

นอกจากตลาดหุ้น VIX Index ยังให้มุมมองที่น่าสนใจเกี่ยวกับสินทรัพย์อื่นๆ ที่นักลงทุนไทยชื่นชอบ

1. ทองคำ: ในช่วงที่ความไม่แน่นอนในตลาดโลกพุ่ง (VIX สูง) นักลงทุนมักหันไปหาทองคำในฐานะที่หลบภัยเพื่อรักษามูลค่า ราคาทองคำจึงมักขึ้นสวนทางกับหุ้น และบางครั้งเคลื่อนไหวไปพร้อม VIX หมายความว่าถ้า VIX พุ่ง ราคาทองก็มีโอกาสขึ้นตาม แต่ความสัมพันธ์นี้ไม่แน่นอนเสมอไป ขึ้นกับปัจจัยภายนอก

2. คริปโตเคอร์เรนซี: กับตลาดคริปโตอย่าง Bitcoin ที่ผันผวนหนักอยู่แล้ว ความเชื่อมโยงกับ VIX ยังคลุมเครือ ในบางจังหวะที่ VIX สูง Bitcoin อาจถูกมองเป็นสินทรัพย์เสี่ยงและโดนเทขาย แต่บางทีก็ถูกเห็นเป็นทางเลือกหลบภัย ความผันผวนของคริปโตมักมาจากปัจจัยภายในมากกว่า

3. สินทรัพย์อื่นๆ: ความผันผวนจาก VIX อาจลามไปยังตราสารหนี้หรือสินค้าโภคภัณฑ์ โดยปกติพอ VIX สูง นักลงทุนจะย้ายเงินไปสินทรัพย์เสี่ยงต่ำ

การดู VIX คู่กับสินทรัพย์เหล่านี้ช่วยสร้างพอร์ตที่หลากหลายและปรับตัวเข้ากับตลาดได้ยืดหยุ่น

ข้อจำกัดและข้อควรพิจารณาในการใช้ VIX Index

ถึง VIX Index จะมีประโยชน์มาก แต่ก็มีข้อจำกัดที่นักลงทุนต้องรู้

1. ไม่ใช่การพยากรณ์ที่แม่นยำ 100%: VIX แค่บอกความคาดหวังความผันผวนในอนาคต ไม่ใช่บอกว่าตลาดจะขึ้นหรือลงแน่นอน

2. อาจเกิดสัญญาณหลอก (False Signal) ได้: บางที VIX พุ่งจากเหตุการณ์ชั่วคราวที่ไม่กระทบยาว หรือนิ่งต่ำนานก่อนตลาดปรับฐาน การพึ่งพามันอย่างเดียวอาจพลาด

3. อ้างอิง S&P 500: VIX ยึดตลาดสหรัฐฯ เป็นหลัก ถึงกระทบตลาดโลกและไทย แต่ไม่ใช่ตัววัดความผันผวนเฉพาะของตลาดหุ้นไทยเสมอ

4. ต้องใช้ร่วมกับเครื่องมืออื่น: ควรรวม VIX กับการวิเคราะห์ทางเทคนิค พื้นฐาน และข่าวสารเพื่อภาพที่ครบถ้วน

5. ไม่ได้บ่งบอกทิศทาง: VIX บอกแค่ระดับความผันผวน ไม่บอกทิศทางตลาด ต้องระวังการตีความผิดว่าสูงแล้วตลาดต้องขึ้นหรือต่ำแล้วต้องลง

การรู้ข้อจำกัดเหล่านี้จะช่วยให้นักลงทุนใช้ VIX ได้อย่างชาญฉลาดและมีประสิทธิภาพ

สรุป

VIX Index หรือ “ดัชนีความกลัว” เป็นเครื่องมือที่ขาดไม่ได้สำหรับนักลงทุนสมัยใหม่ มันทำหน้าที่วัดความคาดหวังความผันผวนในอนาคตของตลาดหุ้นโลก โดยเฉพาะจาก S&P 500

การรู้จัก VIX ว่ามาจากไหน คำนวณยังไง และอ่านค่าอย่างไรเป็นเรื่องสำคัญ VIX ที่สูงบอกถึงความกลัวและความไม่แน่นอนที่เพิ่มพูน ซึ่งมักสวนทางกับตลาดหุ้น

สำหรับนักลงทุนไทย ถึง VIX จะยึดตลาดสหรัฐฯ แต่ก็กระทบตลาดหุ้นไทยแน่นอน การใช้ VIX ช่วยประเมินความเสี่ยง ปรับกลยุทธ์การลงทุน และจัดการพอร์ตลงทุนได้อย่างชาญฉลาดท่ามกลางความไม่แน่นอน

แต่จำไว้ว่า VIX เป็นแค่เครื่องมือหนึ่ง ควรใช้คู่กับปัจจัยอื่นๆ เพื่อการตัดสินใจที่แม่นยำและมั่นใจในการรับมือตลาด