EPS คืออะไร? ไข 5 ความหมายสำคัญที่นักลงทุนและคนทั่วไปต้องรู้

บทนำ: EPS คืออะไร? ไขความหมายหลากหลายที่ซ่อนอยู่

คำว่า “EPS” อาจทำให้คุณนึกถึงหลายอย่างต่างกันไป ขึ้นอยู่กับสถานการณ์ที่คุณเคยเจอมา โดยเฉพาะสำหรับคนที่สนใจเรื่องการลงทุนในตลาดหุ้น คำนี้มักหมายถึง “กำไรต่อหุ้น” ซึ่งเป็นตัววัดสำคัญที่ช่วยบอกถึงผลงานและศักยภาพในการสร้างรายได้ของบริษัท แต่จริงๆ แล้ว EPS ยังตีความได้หลายแบบในชีวิตประจำวัน ตั้งแต่ไฟล์ภาพที่ใช้ในงานออกแบบ ไปจนถึงอาการทางการแพทย์ หรือแม้แต่ระบบช่วยขับรถในยานยนต์สมัยใหม่

เราจึงรวบรวมข้อมูลทั้งหมดเกี่ยวกับ EPS ไว้ที่นี่ เพื่อให้คุณได้คำตอบครบถ้วน โดยเน้นไปที่ความหมายทางการเงินสำหรับนักลงทุนเป็นพิเศษ พร้อมอธิบายความหมายอื่นๆ ที่พบเจอบ่อยๆ หวังว่าจะช่วยให้คุณเข้าใจเรื่องนี้ได้ลึกซึ้งยิ่งขึ้น ไม่ว่าคุณจะเป็นมือใหม่ในวงการลงทุน คนที่กำลังหาความรู้เรื่องการเงิน หรือแค่สงสัยว่าคำนี้หมายถึงอะไรในบริบทที่ตัวเองเจอ คู่มือนี้จะเป็นประโยชน์สำหรับคุณแน่นอน

เพื่อความสะดวกในการค้นหา คุณสามารถเลือกอ่านเฉพาะส่วนที่สนใจได้จากหัวข้อหลักที่เราจัดไว้ดังนี้

• EPS ทางการเงิน: กำไรต่อหุ้น
• เหตุผลที่ EPS สำคัญต่อการเลือกซื้อหุ้น
• สิ่งที่ส่งผลต่อ EPS และข้อควรระวังสำหรับนักลงทุน
• ความหมายอื่นๆ ของ EPS: คำอธิบายครบครัน

EPS ทางการเงิน: กำไรต่อหุ้น คืออะไร?

กำไรต่อหุ้น หรือที่รู้จักกันในชื่อ EPS หมายถึงตัวเลขที่บอกส่วนแบ่งจากกำไรสุทธิของบริษัทที่ตกถึงหุ้นสามัญแต่ละหุ้นที่ออกสู่ตลาด การคำนวณนี้ช่วยให้นักลงทุนมองเห็นภาพชัดเจนว่าบริษัททำเงินได้ดีแค่ไหน และมีโอกาสสร้างผลตอบแทนให้ผู้ถือหุ้นมากน้อยยังไง จึงกลายเป็นตัวชี้วัดหลักที่ใช้ในการตัดสินใจลงทุน ไม่ว่าจะในตลาดหลักทรัพย์แห่งประเทศไทย (SET) หรือตลาดหุ้นทั่วโลก

โดยทั่วไป ถ้า EPS สูงขึ้น แสดงว่าบริษัทมีกำไรเพิ่มและผลงานโดดเด่น แต่การดูค่า EPS นี้ต้องไม่มองแค่ตัวเลขอย่างเดียว ต้องพิจารณาปัจจัยรอบด้านเพื่อให้ได้มุมมองที่ถูกต้อง

สูตรการคำนวณ EPS และตัวอย่างเชิงปฏิบัติ

การหาค่า EPS พื้นฐานนั้นเรียบง่าย โดยอาศัยข้อมูลจากงบกำไรขาดทุนและงบดุลของบริษัท

EPS = (กำไรสุทธิ – เงินปันผลหุ้นบุริมสิทธิ) / จำนวนหุ้นสามัญถัวเฉลี่ยถ่วงน้ำหนัก

• กำไรสุทธิ: ผลกำไรหลังหักค่าใช้จ่ายและภาษีทั้งหมด
• เงินปันผลหุ้นบุริมสิทธิ: ส่วนที่จ่ายให้ผู้ถือหุ้นบุริมสิทธิก่อน
• จำนวนหุ้นสามัญถัวเฉลี่ยถ่วงน้ำหนัก: หุ้นสามัญทั้งหมดที่ออกและถือครอง โดยปรับถัวเฉลี่ยตามการเปลี่ยนแปลง เช่น ออกหุ้นใหม่หรือซื้อคืน เพื่อให้ตรงกับช่วงเวลาบัญชีจริง

ตัวอย่างจริง:

สมมติบริษัท พลังงานไทย จำกัด (PTT) มีตัวเลขปีล่าสุดดังนี้

• กำไรสุทธิ: 100,000 ล้านบาท
• ไม่มีหุ้นบุริมสิทธิ (เงินปันผล = 0 บาท)
• จำนวนหุ้นสามัญถัวเฉลี่ยถ่วงน้ำหนัก: 28,572 ล้านหุ้น

ดังนั้น EPS ของ PTT = (100,000 ล้านบาท – 0) / 28,572 ล้านหุ้น ≈ 3.50 บาทต่อหุ้น

ตัวเลขนี้อธิบายว่าบริษัทสร้างกำไรได้ราว 3.50 บาทต่อหุ้นสามัญหนึ่งหุ้นในปีนั้น

ประเภทของ EPS: EPS พื้นฐาน เทียบกับ EPS ที่ปรับลดแล้ว

EPS แบ่งหลักๆ ได้สองแบบ

1. EPS พื้นฐาน: ใช้วิธีคำนวณตามสูตรข้างต้น อาศัยจำนวนหุ้นสามัญที่ออกจริงถัวเฉลี่ยถ่วงน้ำหนัก เพื่อแสดงส่วนแบ่งกำไรในสถานะปัจจุบัน

2. EPS ที่ปรับลดแล้ว: คำนวณโดยสมมติว่าหลักทรัพย์ที่แปลงได้ทั้งหมด เช่น หุ้นกู้แปลงสภาพ ใบสำคัญแสดงสิทธิ หุ้นบุริมสิทธิที่แปลงได้ หรือหุ้นจากสิทธิซื้อของพนักงาน ถูกแปลงเป็นหุ้นสามัญแล้ว ทำให้จำนวนหุ้นเพิ่มและ EPS ลดลง แบบนี้ให้มุมมองที่ระมัดระวังมากขึ้นเกี่ยวกับกำไรในอนาคต หากเกิดการแปลงจริง นักลงทุนควรดูทั้งสองแบบเพื่อภาพรวมที่ครบถ้วน

ทำไม EPS จึงสำคัญต่อการตัดสินใจลงทุน?

EPS มีบทบาทสำคัญมากในการช่วยนักลงทุนตัดสินใจ ด้วยเหตุผลหลายข้อที่ชัดเจน

• บอกถึงศักยภาพกำไร: มันแสดงตรงๆ ว่าบริษัททำกำไรได้กี่บาทต่อหุ้น ยิ่งสูงยิ่งดึงดูด เพราะหมายถึงรายได้ต่อหน่วยหุ้นมาก

• ช่วยดูแนวโน้มเติบโต: ถ้าติดตาม EPS ต่อเนื่องหลายไตรมาสหรือปี จะเห็นอัตราการเพิ่มขึ้นของกำไร ถ้าเติบโตสม่ำเสมอ แสดงถึงการบริหารที่แข็งแกร่งและโอกาสขยายตัวในอนาคต

• ช่วยประเมินราคาหุ้น: EPS เป็นฐานสำคัญสำหรับอัตราส่วนอื่นๆ อย่าง P/E Ratio ที่ใช้วัดว่าราคาหุ้นสมเหตุสมผลหรือไม่

• เปรียบเทียบกับคู่แข่ง: ใช้ EPS ดูว่าบริษัทไหนในอุตสาหกรรมเดียวกันทำกำไรต่อหุ้นได้ดีกว่า

การตีความค่า EPS: สูงดีเสมอไปหรือไม่?

ถึงแม้ EPS สูงจะดูน่าประทับใจ แต่ก็ไม่ใช่ทุกครั้งที่หมายถึงดีทั้งหมด นักลงทุนต้องพิจารณาเพิ่มเติมดังนี้

• คุณภาพกำไร: บางทีตัวเลขสูงมาจากกำไรชั่วคราว เช่น ขายสินทรัพย์หรือรับเงินชดเชย ซึ่งอาจไม่ยั่งยืน ควรโฟกัสที่กำไรจากการดำเนินงานหลัก

• การเปลี่ยนจำนวนหุ้น: ถ้าบริษัทซื้อหุ้นคืน EPS จะพุ่งแม้กำไรเท่าเดิม แต่ถ้าออกหุ้นใหม่เยอะ EPS อาจลดลงแม้กำไรเพิ่ม

• อุตสาหกรรม: ค่า EPS ที่เหมาะสมต่างกันไปตามสาขา บริษัทเติบโตเร็วอาจมีตัวเลขสูงกว่าอุตสาหกรรมช้า ดังนั้นเปรียบเทียบในกลุ่มเดียวกัน

• หนี้สิน: EPS สูงแต่หนี้เยอะอาจเสี่ยง หากจัดการไม่ดีจะกระทบกำไรอนาคต

EPS กับ P/E Ratio: เครื่องมือคู่คิดในการประเมินมูลค่าหุ้น

อัตราส่วนราคาต่อกำไร หรือ P/E Ratio เป็นเครื่องมือยอดนิยมในการวัดมูลค่าหุ้น โดยมี EPS เป็นส่วนสำคัญ

P/E Ratio = ราคาตลาดต่อหุ้น / EPS

ตัวเลขนี้บอกว่านักลงทุนเต็มใจจ่ายกี่เท่าของกำไรเพื่อซื้อหุ้นนั้น

• P/E สูง: มักสะท้อนความคาดหวังเติบโตสูง หรืออุตสาหกรรมที่รุ่งเรือง

• P/E ต่ำ: อาจหมายถึงหุ้นราคาถูก หรือมีข้อกังวลเรื่องอนาคต

การรวม EPS กับ P/E ช่วยให้นักลงทุนเห็นว่าหุ้นแพงหรือถูกเมื่อเทียบกับกำไร และนำไปเทียบกับค่าเฉลี่ยอุตสาหกรรมหรือคู่แข่งได้ ข้อมูลเพิ่มเติมลองดูจากบทความจากธนาคารกรุงศรี

ปัจจัยที่มีผลต่อ EPS และข้อจำกัดที่นักลงทุนควรรู้

EPS ไม่ได้ขึ้นอยู่แค่กำไรสุทธิอย่างเดียว แต่มีปัจจัยอื่นๆ ที่กระทบโดยตรง นักลงทุนควรรู้จักเพื่อวิเคราะห์ให้รอบคอบ

ปัจจัยหลักที่ส่งผล:

• รายได้และต้นทุน: ถ้าขายได้มากและควบคุมค่าใช้จ่ายดี กำไรสุทธิเพิ่ม EPS ก็ตาม

• ภาษี: อัตราภาษีที่เปลี่ยนจะกระทบกำไรหลังหักภาษีตรงๆ

• โครงสร้างทุน:

  • ซื้อหุ้นคืน: ลดจำนวนหุ้นหมุนเวียน ทำให้ EPS สูงขึ้นแม้กำไรเท่าเดิม
  • เพิ่มทุน: ออกหุ้นใหม่เพิ่มจำนวนหุ้น EPS อาจลดถ้ากำไรไม่โตตาม

• นโยบายบัญชี: วิธีคิดค่าเสื่อมหรือรับรู้รายได้ สามารถปรับเปลี่ยนตัวเลขกำไรและ EPS ได้

ข้อจำกัดที่ต้องระวัง:

• ไม่ใช่กระแสเงินสดจริง: EPS มาจากบัญชี แต่เงินสดจริงอาจต่าง บริษัทกำไรสูงแต่เงินสดต่ำอาจมีปัญหาสภาพคล่อง ควรดูงบกระแสเงินสดด้วย

• ถูกบิดเบือนง่าย: กำไรชั่วคราวหรือปรับโครงสร้างหุ้น สามารถทำให้ EPS ดูดีหรือแย่โดยไม่สะท้อนผลงานหลัก

• ไม่บอกคุณภาพกำไร: ไม่ชี้ว่ากำไรมาจากแหล่งยั่งยืนหรือไม่ ต้องวิเคราะห์รายได้และค่าใช้จ่ายลึกๆ

• ต้องใช้กับตัวชี้วัดอื่น: ดู EPS อย่างเดียวเสี่ยงพลาด ควรรวม ROE, ROA, D/E Ratio และงบกระแสเงินสด เพื่อภาพรวมที่แม่นยำ

“EPS” ในความหมายอื่นๆ: สารานุกรมสำหรับทุกคำถาม

นอกจากเรื่องการเงิน EPS ยังใช้ในสาขาอื่นๆ มากมาย นี่คือตัวอย่างที่พบบ่อย

EPS (Encapsulated PostScript) ไฟล์สำหรับการออกแบบกราฟิก

ในวงการกราฟิกและพิมพ์ EPS คือ Encapsulated PostScript ซึ่งเป็นไฟล์เวกเตอร์ที่เก็บภาพคุณภาพสูง สามารถยืดหดได้โดยไม่เสียรายละเอียด

• คุณสมบัติ: รวมทั้งเวกเตอร์จากเส้นทางคณิตศาสตร์และแรสเตอร์จากพิกเซล

• การใช้งาน: เหมาะกับโลโก้ ภาพประกอบ สิ่งพิมพ์คมชัดอย่างโปสเตอร์หรือนิตยสาร เปิดแก้ได้ในAdobe Illustrator, Photoshop หรือ CorelDRAW

• ข้อดี: ขยายย่อได้โดยไม่เบลอ เหมาะพิมพ์ขนาดต่างๆ

EPS (Extrapyramidal Symptoms) อาการข้างเคียงทางการแพทย์

ทางการแพทย์ EPS คือ Extrapyramidal Symptoms หรืออาการผิดปกติการเคลื่อนไหว มักเกิดจากยาบางตัว โดยเฉพาะยาต้านจิตเภท

• สาเหตุ: ปัญหาในระบบ extrapyramidal ที่ควบคุมการเคลื่อนไหว

• อาการหลัก:

  • Akathisia: กระวนกระวาย อยู่ไม่สุข
  • Dystonia: กล้ามเนื้อเกร็ง ท่าทางผิดปกติ
  • Parkinsonism: สั่น แข็ง เคลื่อนช้า ทรงตัวไม่ดี
  • Tardive Dyskinesia: เคลื่อนไหวซ้ำๆ ใบหน้า ปาก ลิ้น แขนขา หลังใช้ยานาน

• การจัดการ: ลดยา เปลี่ยนยา หรือให้ยาช่วยบรรเทา ต้องปรึกษาแพทย์

EPS (Electric Power Steering) ระบบช่วยเลี้ยวในรถยนต์

ในรถยนต์ EPS คือ Electric Power Steering หรือระบบพวงมาลัยไฟฟ้า แทนที่ระบบไฮดรอลิกเก่า

• การทำงาน: มอเตอร์ไฟฟ้าช่วยหมุนพวงมาลัย ลดแรง โดยเฉพาะตอนช้าหรือจอด

• ข้อดี:

  • ประหยัดน้ำมัน: ไม่ใช้พลังเครื่องยนต์
  • น้ำหนักเบา: ลดน้ำหนักรถ
  • ควบคุมดี: ปรับตามความเร็ว ขับเร็วมั่นคง ช้าคล่องตัว
  • บำรุงน้อย: ไม่มีน้ำมันรั่ว

EPS (Expanded Polystyrene) โฟม/วัสดุ

EPS ในวัสดุคือ Expanded Polystyrene พลาสติกโฟมเบาที่ใช้บรรจุภัณฑ์กันกระแทก ฉนวนอาคาร หรือหมวกกันน็อค เพราะดูดซับแรงและกันร้อนดี

สรุป: ใช้ EPS เป็นเครื่องมือสู่การลงทุนอย่างชาญฉลาด

EPS มีความหมายหลากหลาย แต่สำหรับการลงทุน กำไรต่อหุ้นคือหัวใจที่ต้องเข้าใจให้ลึก มันบอกถึงความสามารถทำกำไรของบริษัท และช่วยวิเคราะห์มูลค่าหุ้นได้ดี

แต่การดู EPS อย่างเดียวอาจไม่พอ นักลงทุนฉลาดต้องรวมกับ P/E Ratio, ROE, งบกระแสเงินสด ปัจจัยคุณภาพอย่างการบริหาร อุตสาหกรรม และเศรษฐกิจใหญ่ การรู้ข้อจำกัดจะช่วยหลีกเลี่ยงข้อผิดพลาด

สำหรับนักลงทุนไทย ลองหาข้อมูลจากสำนักงานคณะกรรมการกำกับหลักทรัพย์และตลาดหลักทรัพย์ (ก.ล.ต.) และเว็บตลาดหลักทรัพย์แห่งประเทศไทย (SET) เพื่อใช้ EPS และตัวชี้วัดอื่นๆ ให้เกิดประโยชน์ สู่ความสำเร็จยั่งยืน

คำถามที่พบบ่อย (FAQs) เกี่ยวกับ EPS